Tarihte Bugün Tarihte Bugün / 28 Ekim

28 Ekim 1918 tarihinde Çekoslavakya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’ndan ayrılarak bağımsızlığını ilan etti.

28 Ekim 1918 Pazartesi günü Viyana’dan, Avusturya-Macaristan’ın ateşkes önerisini kabul ettiği haberi ulaştı ve ABD Başkanı Woodrow Wilson tarafından bu haber duyuruldu.
Bugün sadece Çekoslovakya’nın bağımsızlığı değil, aynı zamanda monarşiden demokrasiye geçişleri de kutlanıyor. Bu nedenle Çekler için oldukça önem teşkil eden bir gün. Özellikle o yıllarda, Avrupa’da yalnızca Fransa ve İsviçre Cumhuriyeti vardı. Dolayısıyla bugünün yaptığı büyük etki yadsınamaz!

1923 - Mustafa Kemal Paşa, Çankaya Köşkü'nde verdiği akşam yemeğinde, "Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz" dedi.

28 Ekim 1923 akşamı Çankaya Köşkü’nde Gazi’nin sofrasına gelenler o gece onun ağzından çıkacaklardan tam emin değildi. Mustafa Kemal ise gayet kararlıydı, vakit çocuğun adını koyma vaktiydi. Sofranın başında ayağa kalktı ve tarihe geçen o sözü söyledi. O gece, Çankaya Köşkü’nde bir ulusun kaderi yeniden çiziliyordu.

Dünya tarih sahnesine çıkmış bütün büyük liderlerin belleklere kazınmış, tarihin seyrini değiştirmiş birçok söylevi vardır. Şüphesiz Mustafa Kemal Atatürk böylesine bir liste tutulduğu takdirde tarihe geçmiş birçok sözüyle yer alacaktır. Ancak bu sözlerden hiçbirinin etkisi başlıktaki kadar büyük olmadı, hiçbiri baştan aşağıya bir ulusun kaderini değiştirmedi... "Efendiler! Yarın Cumhuriyet'i ilan edeceğiz..."
28 Ekim 1923 günü akşamında Çankaya Köşkü'ndeki akşam yemeğinde söylenen bu sözün ardından ülkenin tarihinde yepyeni bir sayfa açılmış oldu.

Elbette ki bu karar anı gerek cephede göğüs göğse yapılan gerekse de masa başında diplomatik olarak yürütülen bir mücadelenin son aşamasıydı. 1919'da Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkmasıyla başlayan istiklal mücadelesi yurdun dört bir yanına yayılmış, düşman vatan toprağından def edilmiş, antlaşmalar imzalanmış ve nihai kurtuluşa ulaşılmıştı.
Mustafa Kemal'in de deyimiyle artık vakit doğmuş çocuğun adını koyma vaktiydi ve o vakit 28 Ekim akşamına rast geldi. Çankaya Köşkü'nde Paşa'nın eşi Latife Hanım mükellef bir sofra hazırlattı, o da az çok gecenin ehemmiyetini öngörebiliyordu.

Mustafa Kemal Paşa ilk cumhurbaşkanı olarak seçiliyor, ülkenin dört bir yanında top atışlarıyla bu coşkulu an kutlanıyordu. Bugün ise bu coşkunun 97. yılındayız, tarihin akışını değiştiren esaslı sözlerin ışığında Cumhuriyet Bayramımız kutlu olsun!